Sorumluluk; kişinin; görev alanına giren davranışları yapması ve sonuçlarını üstlenmesidir.
Hiç bir anne, baba; sorumsuz çocuk yetiştirmek istemez. Ancak; sorumluluk doğuştan getirilmez. Çok küçük yaştan itibaren edinilen, öğrenilen ve gelişen bir beceridir.
Çocuklara sorumluluk kazandırmanın 2 temel yolu vardır.
1-Anne-babanın çocuğa iyi model olması.
Çocuklar; doğdukları andan itibaren çevresinde olan yetişkinleri önce izler, sonra taklit eder ve model alır.
Bu nedenle; sorumluluklarını bilen çocuk yetiştirmek isteyen anne-baba; kendi sorumluluklarını yerine getirerek onlara model olmalıdır.
Anne-baba; evin günlük işleyişi ile ilgili, çocukların bakımı ile ilgili, işi ile ilgili, eşine, kendi anne-babasına… karşı sorumluluklarını yerine getirirken farkında olmadan çocuğuna da model olur.
2-Çocuğa sorumluluk alması için fırsat/görev verilmesi.
Bazı anne, babalar; yardım etmek veya korumak amacıyla çocuklarına sorumluluk vermeyerek, onların yapması gereken işleri kendileri yapar ve çocuğunun bunları büyüyünce nasıl olsa yapacağını düşünür.
Oysa sorumluluk; çok küçük yaştan itibaren verilirse içselleşir ve alışkanlık haline gelir.
Bu nedenle; becerilerine uygun sorumluluklar vererek, cesaretlerini kırmadan ve yaptıkları hatalardan ders çıkarma (yani tecrübe) fırsatı tanıyarak, çocuklarımızın sorumluluk sahibi birer yetişkin olmalarını sağlayabiliriz.
BUNLARA DİKKAT EDİN
*Sorumluluk konuşma ve nutuk atma ile öğretilmez. Hem model olun, hem de görev verin.
*Sorumluluk vermeye istekli olun. Biraz geride durarak, izin verme yürekliliği gösterin.
*Çocuğunuzun yaşına ve becerilerine uygun sorumluluklar listesi hazırlayın ve uygulayın.
*Keyif almasalar da sorumluluklarını yerine getirmeleri gerektiğini öğretin.
*Büyüdükçe; hakları artarken, sorumluluklarını da arttırın.
*Sorumluluklarını yerine getirirken sizin kadar iyi olmalarını beklemeyin.
Eksik ve hatalı yapmalarına, kırıp, dökmelerine izin verin.
*Asıl kazanımın; yaptıklarının olumsuz sonuçlarını yaşadıkça ve olumlu sonuçlardan keyif aldıkça olacağını unutmayın.
*Yaptıkları katkıların önemini çok abartmadan dile getirin.
*Ne kadar meşguliyetleri, ödevleri… olursa olsun, her zaman sorumluluklarını yapacak zamanları olması gerektiğini unutmayın.
Yaşlara Göre Verilebilecek Sorumluluk Örnekleri
2 -3 YAŞ
*Birlikte oyuncakların toplanması
*Telefon, kumanda gibi… taşıyabileceği bir şeyi getirmesi, götürmesi…
*Günlük işleri farketmesi amacıyla minik yardımlarının istenmesi …
4 YAŞ
*Basit yiyeceklerin hazırlığına yardım etmesi (mısır gevreği gibi)
*Evde balık beslemesi…
*Ayakkabısını dolaba koyması…
*Çamaşır asarken mandal vermesi
*Günlük işleri farketmesi amacıyla çok basit yardımlarının istenmesi (alışveriş, temizlik, yemek…gibi)
5 YAŞ
*Ne giyeceğini seçmesi…
*Giyinip, soyunması…
*Kirli çamaşırlarını banyoya koyması…
*Telefona uygun şekilde cevap vermesi
*Saçlarını taraması…
*Yatağını kabaca düzeltmesi…
*Markette alışverişe yardım etmesi…
*Masayı kurmaya yardım etmesi…
*Bulaşık makinesinde yıkanan kaşık-çatalları yerine yerleştirmesi…
*Tabağına köfte, makarna koyması…
*Suyunu, sütünü bardağına koyması…
6 YAŞ
*Alışverişte söylenenleri raftan alması…
*Taşıyabileceği şeyleri taşıması…
*Basit, tost, sandviç hazırlaması…
*Banyo yaparken vücudunun bir kısmını sabunlaması…
*Masayı toplamaya yardım etmesi…
*Misafirlere tepside bir şey ikram etmesi…
*Büyük anne-büyük babaları telefonla araması ve sohbet etmesi..
*Çorap, iççamaşır gibi küçük çamaşırları ipe asması…
*Odasının düzeninden sorumlu olması…
*Bulaşık makinesindeki tencere gibi malzemeleri yerine yerleştirmesi…